Verslag van het Eerste Internationale Nachtburgemeesterscongres
‘Meer ruimte voor cultuur!’
Er moet meer ruimte komen voor cultuur. Dat zeggen de dertien nachtburgemeesters die afgelopen zaterdag voor het eerst bij elkaar kwamen op een congres in Middelbeers (Noord-Brabant).
Dertien nachtburgemeesters, ieder met een zeer persoonlijke invulling van hun titel, bij elkaar in een tijdelijk congrescentrum op een plein in een schilderachtig Brabants dorpje... Jules Deelder, de eminence noir van de nachtburgemeesters vatte het krachtig samen als ‘het hoogtepunt van surrealisme’. Maar net als zijn collega’s, ziet Deelder ook de waarde van de bijeenkomst: ‘Elkaar echt ontmoeten, daar gaat het om.’
Twijfel zaaien
Onder dagvoorzitterschap van D66 Tweede Kamerlid Boris van der Ham gaan de nachtburgemeesters en de ruim 50 deelnemers aan het congres onder andere in gesprek over de rol van de nachtburgemeester. Spreker Anton Zijderveld vergelijkt die rol met die van de hofnar in vroeger tijden. ‘U moet twijfel zaaien in onze overgebureaucratiseerde samenleving.’ Hij adviseert de aanwezigen dan ook zich niet te laten institutionaliseren. Zijderveld waarschuwt de nachtburgemeesters niet afhankelijk te worden van subsidies. ‘Wie betaalt, bepaalt. U zult worden afgerekend op uw output.’ En wat poëtischer: ‘U bent vlinders. Kom niet te dicht bij de vlam.’
In gesprek met de politiek
Lijnrecht tegenover het verhaal van Zijderveld staat de invulling die dagburgemeester Isis van der Wel van Amsterdam bepleit. Met een doortimmerd plan van aanpak gaat ze regelmatig in gesprek met de politiek. Ze verzorgt presentaties voor ambtenaren, organiseert debatten en laat onderzoek doen, waarvan de gegevens via een heuse nachtmonitor gepubliceerd worden. Isis pleit er onder andere voor dat haar stad één fulltime ambtenaar voor het nachtleven aanstelt. ‘Maar mijn belangrijkste strijd is die tegen de regels om de regels. Daarmee wordt het culturele leven beperkt, zonder dat daar een goede reden voor is. Als drugsgebruik geen overlast veroorzaakt, steek je energie dan in andere dingen dan het voorkomen van drugsgebruik.’
Luchtkasteel
René Bom sluit aan bij die constatering. ‘Er is in mijn stad Den Haag onder de laatste burgemeesters veel te veel dichtgegooid vanwege drugsgebruik.’ Eensgezindheid dus, maar met een totaal andere aanpak. Bom over zijn invulling van het nachtburgemeesterschap: ‘Het is een luchtkasteel, ik ben een clown en doe geen ene rotmoer.’ Anna Krul uit Delft herkent zich daar wel in. Doro Krol, nachtburgemeester van Nijmegen, balanceert tussen onafhankelijkheid en samenwerking met het establishment door zelf een vrije rol te claimen. ‘Voor het andere verhaal heb ik nachtwethouders betrokken bij mijn nachtburgemeesterschap, mensen vanuit zakenwereld, de banken en de politiek. Met zo’n netwerk kun je dingen voor elkaar krijgen, terwijl je zelf de creatieve rol kunt spelen.’
Welzijn én economie
Cultuur heeft een belangrijke functie, op het gebied van welzijn, maar zeker ook in economisch opzicht. ‘Een goed uitgaansleven voorkomt dat jongeren zich terugtrekken in zuipketen’, stelt Boris van der Ham. 'Steden met een goed uitgaansleven hebben daarnaast een enorme aantrekkingskracht.' Leen van der Reijden (Brielle), Toon Kulicki (Vechtstreek) en Henjo Hekman (Zeist) sluiten daarbij aan. Kulicki: ‘Ik probeer mijn streek op de kaart te zetten. Zo hebben we hier de Bluesroute teruggebracht die veel publiek trekt. Ook organiseren we activiteiten voor de jeugd.’ Van der Reijden: ‘We proberen het bruisende leven bij ons weer terug te krijgen. Dat kan met heel eenvoudige ingrepen, zoals het terugbrengen van de koopavonden, waardoor er ’s avonds weer mensen op straat zijn.’ Ook Marije Willems houdt zich bezig met de economische invalshoek. 'Mijn team promoot Schoonhoven als zilverstad.'
Ruimte
Om cultuur van de grond te krijgen is er ruimte nodig in de breedste zin van het woord. Zeus Hoenderop (Tilburg) pleit onder andere voor fysieke ruimte. ‘We hebben podia nodig, vooral voor beginnende kunstenaars, maar ook voor creatieve burgers.’ Ruimte betekent ook af en toe de regels los durven laten. Hekman geeft het voorbeeld van herriedagen, waarop de strenge normen voor geluidsoverlast even niet gelden. Dat biedt de ruimte activiteiten te organiseren die anders niet kunnen. Deelder: ‘Denk ook aan het verruimen van de sluitingstijden. We leven in 24-uurs-economie. Waarom geldt dat dan niet voor het uitgaansleven?’ Uiteraard is er ook financiële ruimte nodig om culturele activiteiten van de grond te krijgen. En dat hoeft niet altijd in de vorm van subsidies. Haal financiële drempels weg, zoals hoge leges en belastingen, zo concluderen de nachtburgemeesters.
Kennismaking
Samenwerken, afspraken maken, standaarden afspreken... nee, daar zien de nachtburgemeesters niet veel in. Iedereen moet het op zijn eigen manier doen, passend bij de problematiek en de kansen in de eigen gemeente. Maar de uitwisseling van ideeën en gedachten, zo concluderen de nachtburgemeesters, scherpt wel het denken over de eigen rol. Ook ziet men de waarde van de gemeenschappelijke conclusie: meer ruimte voor cultuur. Er wordt een lijst van tien punten vastgesteld. Maar bovenal ervaren de nachtburgemeesters de ontmoeting in Middelbeers als een feest. Dat feest gaat dan ook nog lang door tijdens het culturele avondprogramma.
